زندگینامه حسینعلی خان نکیسا تفرشی

نکيسافرزند حاجي مؤذن [حاج ملا رجبعلي] و متولد 1300 هجري [قمري] است. درتفرش متولد شد و چون از طفوليت صدايي رَسا، مليح و مطبوع داشت،پدرش، استادش بود و رموزخوانندگي را به او ياد داد. از ديگراساتيدش مي توان ميرزا بابا را نام برد هنوز به سن بلوغ نرسيده بود که خوانندگي او مورد توجه قرار گرفت و ازشبيه خوانهاي تکيه دولت شد. و بعدها از شبيه‌خوان‌ها و خوانندگان معروف گرديد.

نکيسا در 5 آبانماه 1352 فوت کرده و در مصاحبه اي در 1349 يا 50 ضبط کرده اند و در آن هنگام نکيسا حدود 100 سال عمر داشته. با اينحال چنان سرزنده است که مصاحبه کننده به نکيسا ميگويد "کاش اين روحيه شما رو ما هم داشتيم!

مقبرة نکيسا دو سنگ دارد؛ يکي سنگ قديمي و ديگري سنگِ جديد - که حاتم عسگري، خواننده و شاگردِ نکيسا براي پاسداشت يادِ او بنا کرده. ملّا رجبعلي، پدر نکيسا مؤذّن و تعزيه خوان شهر بوده و صداي معرکه اي داشتهو مردم هم به او اعتقاد عجيبي داشته اند. تا آنجا که مثلاً نباتي را که به دهن مي گذاشت براي تبرّک ميبُردند. او تحت تعليم ”‌ميرزا بابا” روش خوانندگي، دستگاه‌ها و گوشه‌هاي موسيقي ايراني را فرا گرفت و در كنسرتي با تار علي اكبر شهنازي شركت كرد. نكيساخواننده تعزيه وخواننده رديف موسيقي ايراني بود. نكيسا صفحه هاييبا علي اكبر شهنازي (تار) و مرتضي ني داوود (تار) ضبط كرده است. حسينعلي نكيسا، علاوه بر مهارت در تعزيه‌خواني در آوازخواني به سبك نرم نيز مهارت داشته، تعدادي صفحه ازاو به يادگار مانده است. پدرش حاجي ملارجبعلي موذن نيز از خوانندگان وتعزيه‌خوان‌هاي مشهور عصر ناصري است.

نكيسا 112 سال عمر كرد و در اين عمرطولاني بيشتر گوشه‌هاي مهجور موسيقي ايراني را فرا گرفت و به شاگردانش تعليم داد.

اين هنرمند ارزنده ولي گمنام در سال 1355 ش در گذشت. استاد حاتم عسگري آوازه‌خواني به شيوه قدما را نزد او فرا گرفت. يكي از قطعات باقي مانده ازنكيسا آواز او در دستگاه شور با تار شادروان حاج علي اكبر خان شهنازي با شعري ازشاعر بزرگ ايران سعدي شيرازي است اين آواز " شور" با چنان مهارتي اجرا شده است كه يكي از شاهكارهاي آواز در موسيقيايراني به شمار مي‌رود مرحوم نكيسا، كار دولتي قبول نكرد كشاورز بود ونياز مالي هم نداشت مردي متدين بود كه هيچ گاه بي وضو آواز نمي‌خواند او موسيقي راراز و نياز معنوي و عاطفي با خالق يكتا مي‌دانست.

مرحوم نكيسا با مرحوم اميري فيروز‌كوهي خيلي صميمي بود و به منزل او زياد رفت و آمد داشت. ذكر مولود نبي)ص) كه با تار اميري فيروزكوهي و سه تار مرحوم حسن مشمون اجرا شده است،موجود است. عنوان “نكيسا” موسيقيدان ايران باستان براي حسينعلي مصفا، حاكي از جايگاه رفيع او در عالم موسيقي است.